|
Die Lichtenburgstam
Inhoudsopgawe 1. Wie is ek - Corrie Greeff. If any photo does not open, right click in the white square, and select "Show picture".
Wie is ek
Ek is Jacobus Viljoen Greeff, maar ek wil eintlik skryf oor my pa. Hy was Cornelius Johannes Greeff (Cor of Corrie) wat op 31 Januarie 1889 gebore is op die familieplaas Irene (vroeër Oude Murasie) in die Somerset-Oos distrik. Ek moet vooraf waarsku dat die inligting hierin hoofsaaklik berus op my herinnering van vertellings wat my pa terloops en met lang tussenposes gemaak het, want hy het nie graag oor homself gepraat nie. As ek maar behoorlik aantekening gehou het! Dele van sy lewe, soos die omstandighede van sy eerste vrou se dood, het ek nooit uit sy mond gehoor nie. Van ‘n betroubare kronologie is daar dus nie sprake nie. My pa is 40 jaar gelede al dood, en as daar feite-foute in die staaltjies is dan is dit te wyte aan my gebrekkige geheue. Maar wees maar gerus dat ek hom nooit die oneer sou aandoen om iets aan te dik nie. Met die groot families van daardie tye (my pa was een van dertien kinders, waarvan elf bly lewe het) moes die ouer kinders help om die jongeres groot te kry, en die jongeres moes geleer word om die oueres te respekteer. Toe my pa so 10 jaar was moes hulle beeste sorteer, en sy oudste broer Matt[1], wat rooierige hare en ‘n blosende gelaatskleur gehad het, moes in die hek keer om die gekose beeste deur te laat en die res te keer. Matt laat toe ‘n verkeerde bees deurspring, en my pa skree vir hom “Maar kan jy nie keer nie, jou ou rooi hel!”. Hy kry toe ‘n deftige drag slae daaroor met die teregwysing “Hoe kan jy so disrespekvol teenoor jou oudste broer wees, om hom ‘n hel te noem, en dan nog ‘n rooi hel daarby?”.
Van Upington is hulle verder per spoor tot by Kub-stasie, en daarvandaan verder te perd.[2] Ek glo nie hulle was in gevegte betrokke nie, en die Duitse magte het nie te lank daarna nie aan die Unie-magte oorgegee. Die land was toe onder militêre beheer totdat die mandaat om voogdyskap uit te oefen aan Suid-Afrika toegestaan is.
Die militêre owerhede het toe die manne aangemoedig om by die polisiemag aan te sluit, met die belofte dat plase aan hulle toegeken sou word wanneer hulle uitendelik met pensioen aftree. Soos verwag kan word het daar van hierdie belofte dadels gekom, maar heelparty manne, onder meer Corrie en Michael, het toe aangesluit by die mag wat eers bekend was as die Miltary Constabulary en daarna as die Suidwes-Afrikaanse Polisie (S.W.A.P.). Eers baie jare daarna is hierdie mag ingelyf by die Suid-Afrikaanse Polisie. Ek weet nie wat oom Michael se wedervaringe in die polisie was nie, maar hy was later vir baie jare sersant op Walvisbaai.
'n
Foto van 'n oorlogskorrespondent in die veld, wat die
Daar was ‘n nadraai aan die storie wat ek interessantheidshalwe weergee soos ek dit kan onthou van ander bronne, hoewel dit niks met my pa te doen het nie. In min of meer dieselfde tyd is ‘n boer, ene Vosswinkel, ook vir moord gearresteer. Hy het blykbaar as hy moeilikheid gehad het met een van sy Ovambo-arbeiders sy perd laat opsaal en vir die ander werkers gesë hy vat hom na die polisie toe in Grootfontein. Op ‘n voldoende afstand van die huis het hy dan die Ovambo geskiet, sy lyk in ‘n erdvarkgat gestop, ‘n lekker drinkaandjie op Grootfontein gehou, en dan tuis vertel dat die polisie die man teruggestuur het na Ovamboland. Die ander werkers was egter agterdogtig en een het hom by die volgende voorval verlangs agtervolg en gesien wat gebeur. Hulle het dit by die polisie aangemeld, wat die lyk gekry het en vir Vosswinkel gearresteer het. Die twee verhoorafwagtendes is oorgeplaas na die tronk op Swakopmund waaruit hulle toe ontsnap het (blykbaar met hulp, want die honde kon nie die spoor volg nie weens peper in hulle skoene). Hulle het weggekom na Angola en daarvandaan na Portugal, waarvandaan hulle nog ‘n brief aan tronkbewaarder Smit gestuur het. Ek glo dat die owerhede maar verlig was oor hierdie uitkoms, want hulle sou seker nie graag teregstellings voor die deur van die militëre bewind wou gehad het nie. Later jare is die South West Africa Native Labour Association (SWANLA) op Grootfontein gevestig, wat voornemende arbeiders in Ovamboland gewerf het en met vragmotors na Grootfontein vervoer het om vir voornemende werkgewers te kontrakteer. Toe my pa daar gestasioneer was het die voornemende werkers uit Ovamboland nog te voet Grootfontein toe geloop, dwarsdeur die leeuwêreld, met ‘n grasfuik met twee hoenders daarin op die kop. Die hoenders is dan op Grootfontein verkoop teen ‘n sjieling (10c) stuk!
Een van die plekkies waar my pa gestasioneer was is Zendlingsdrift (of Sendelingsdrif) aan die Oranjerivier. Om daar te kom moes jy van die dorpie Aus na Witputs ry, waar die perde die laaste keer kon suip. Dan was dit ‘n droê tog van 15 uur te perd – sowat 145 km. Die stasiebemanning was slegs een blanke en een swart konstabel, en hul voorrade is net elke drie maande afgelewer. Op ‘n keer was daar geen suiker by nie, en moes hulle maar bitter koffie drink en pap sonder suiker eet. Toe hulle weer suiker kry maak my pa dadelik ‘n beker koffie en gooi sommer drie lepels suiker by. Daar kan hy dit toe nie inkry nie en het die res van sy lewe nooit weer suiker in sy koffie of tee gedrink nie, hoewel hy origens ‘n baie soet tand gehad het! Aan die oorkant van die rivier in die Richtersveld was daar ‘n boer wat die grond op ‘n 99 jaar huur gehad het en by wie my pa meermale gekuier het. Hulle het in ‘n matjiesgoedhuis gebly en die vrou het buite in ‘n kookskerm gekook. Brood het sy gebak in ‘n gat in die grond waarin eers vuur gemaak is. Die vuur word dan uitgekrap, die panne in die gat gesit, ‘n plaat bo-oor, en dan word kole op die plaat gesit. Toe my pa vra hoekom hy dan nie liewer vir haar ‘n bakoond bou nie së die man “Nou ja, ek wil nie juis geld uitgee op permanente verbeterings nie, want die grond behoort mos nie aan my nie.”. Hier op Zendlingsdrift het die oorlog oor die mielies begin, soos my pa dit genoem het. Die perde moes daagliks ‘n rantsoen pitvoer kry, gewoonlik gebreekte mielies. Hierdie rantsoene mog nie die voorgeskrewe hoeveelheid oorskry nie en moes in ‘n register aangeteken word wat dan met die gelewerde hoeveelheid voer versoen moes word. Op ‘n dag het my pa ‘n “3” in die register geskryf wat soos ‘n “8” gelyk het, en moes toe later skriftelik verduidelik wat van die verlore vyf pond mielies geword het. Sy verduideliking is nie aanvaar nie, en die papieroorlog het nog vir jare aangehou. Synde ‘n Greeff sou my pa nooit ingee as hy meen dat hy reg het nie, en ek vermoed dat die saak later weens skone uitputting deur die hoër gesag laat vaar is!
Die diamantbedryf het reeds onder die Duitse bewind begin toe ‘n spoorwerker (ene Kolman of Coleman) ‘n diamant naby Lüderitzbucht opgetel het en aan sy voorman August Stauch oorhandig het. Myndorpies soos Kolmanskop en Elizabethbucht het ontstaan en gefloreer. ‘n Tamaai kragsentrale is op Lüderitzbucht gebou om krag aan hulle te voorsien – teen ‘n spanning van 110V! Die Consolidated Diamond Mines (CDM) het die bedryf oorgeneem, en afsettings by die mond van die Oranjerivier begin bewerk. My pa het die eerste polisiestasie daar geopen, en ek onthou nog goed die foto wat hy van die stasie gehad het – twee ronde tente (bell tents) waarvan een sy woonkwartier en een die aanklagtekantoor was. Ongelukkig weet ek nie wat van die foto geword het nie. My pa het altyd vertel dat hy verslag gedoen het dat hy die stasie geopen het en die naam gegee het “Oranjemond”. Die naam Oranjemund is volgens hom nie die regte een nie, maar ongelukkig het algemene gebruik (seker na analogie van Swakopmund) gesorg dat “Oranjemond” totaal verdwyn het. Tydens ‘n patrollie het my pa op die spore van ‘n onbekende geselskap afgekom en gevolg. Toe hy op hulle afkom was dit net betyds om ‘n tragedie te voorkom, want hulle water was gedaan en hulle het al erg aan dors gely. Dit was mense wat verkeerdelik gemeen het dat diamante orals rondgelê het en gou ‘n fortuin wou maak. Die leier was ‘n Eloff, ‘n nakomeling van President Kruger. Hoewel diamante nie oral rondgelê het nie, het my pa vertel dat hy op ‘n keer ‘n eksplorasiegeselskap van CDM moes vergesel. Naby Bogenfels het die geoloog, dr. Goebbelsmann, beveel dat ‘n groot rotsblok omgekeer moes word. Toe die werkers dit met moeite regkry, lê daar ‘n dubbele handvol pragtige diamante! Dr. Goebbelsmann het verduidelik dat die rots eens onder seevlak moes gewees het en dat diamante en ander klippies gedurende die eeue onder die rots beland het. Branderaksie het dan gesorg dat al die sagter materiaal weggemaal word en net die diamante oorgebly het. Na aanleiding van hierdie en ander stories het ek hom eendag grappenderwys gevra hoekom ons dan nie ryk is nie, siende dat hy die enigste polisieman daar was. Hy was sommer vererg, en het net gesê dat sy goeie naam meer werd is.
In 1922 het die Nama-stam bekend as die Bondelswarts in die suide
van Suidwes onder sy leier Jakobus Christian in gewapende opstand
teen die regering gekom. Magte is gestuur om dit te onderdruk, en my
pa was in bevel van een van vier masjiengeweer-seksies. Vliegtuie
wat vanaf Steinkopf in Namakwaland onder leiding van Sir Pierre van
Ryneveld ge-opereer het is ook gebruik en het die rebelle onder
bomme en ligte masjiengeweervuur gesteek en heelwat ongevalle
veroorsaak. Die tog terug na Warmbad was baie moeilik met die klomp krygsgevangenes, want rantsoene en water was skaars en die manskappe moes maar ontbeer sodat die gevangenes genoeg kon kry. Op Warmbad is die manne egter soos helde ontvang en kon hulle vryelik eet en drink op rekening van die dorpsburgers. Na afloop van die ekspedisie was daar nog ‘n teleurstelling – die owerhede het geweier om die reis- en verblyfkoste te betaal waarop die manne gereken het dat hulle geregtig was. Een van hulle het toe sy ontslag gekoop en die saak in die hof opgeneem. Die uitspraak was in die manskappe se guns, en hulle het toe darem uiteindelik die toelaes gekry. Kort na die Bondelswarts-opstand het my pa getrou met Aletta Johanna FOURIE, gebore 20 Mei 1897. Ek vermoed dat sy ‘n meisie van die Oostelike Provinsie was wat my pa vroeêr geken het, en dat hulle toe op die plekkie Hofmeyr oos van Mariental gebly het (die polisie se kameel-telery was op Hofmeyr gevestig). Op 20 Junie 1924 is my oudste broer Cornelius Johannes GREEFF (Neil) gebore, en op 11 Julie 1925 my ander broer Johannes Jacobus GREEFF (Johan). Op 31 Julie 1925, toe Johan dus 20 dae oud was, is hulle ma oorlede en is op Hofmeyr begrawe. Wat my pa toe alles belewe het kan ek my maar net verbeel, want soos ek gesë het, hy het nooit ‘n woord daaroor gepraat nie.Al wat ek weet is dat my Tante Lily[3] die versorging van die twee wesies oorgeneem het.
Cornelius Johannes (Corrie)
Greeff en sy tweede vrou,
Johan
(links), Neil (regs) en ek op die kruiwa met ons hond Rex.
'n
Familiefoto met Neil links en Johan regs. Neil het maar baie baklei
Ons het geen yskas gehad nie, net ‘n koeler buite – ‘n houtkas met dubbele wande van fyn ogiesdraad met houtskool tussenin. Bo-op was ‘n bak wat vol water gehou moes word – dit het dan stadig oor die houtskool gedrup en die inhoud van die kas deur verdamping verbasend koud gehou. Mens kon nie vleis daarin bewaar nie, maar die slagter Paul Straube net oorkant die Ausspannplatz se afleweringsjonge het elke dag se vleisbestelling met sy fiets gebring. Die volgende dag se bestelling is dan in so ‘n vetterige boekie geskryf met ‘n “indelible pencil”. As ek dan teen maand-einde saam met my ma gegaan het om die rekening te betaal het Herr Straube my altyd twee Weense worsies in die hand gestop, wat ek daar en dan verslind het sonder om ag te slaan op my ma se waarskuwings teen kieme – sy was maar vol fiemies. As iemand ‘n warm bad wou hê moes daar vooraf ‘n vuurtjie met kasplankies in die “geyser” opgesteek word. My ma het op ‘n houtstoof gekook met kameelhoutstompe wat by die gevangenis gekoop is teen halfkroon (25c) per sak. As ‘n polisieman se kinders het ons twee dinge goed leer ken : Nugget en Brasso! Daar was so ‘n plat geelkoperstrook wat agter die uniformknope ingeglip moes word om te keer dat die Brasso nie op die materiaal kom nie, en alles aan die uniform wat leer of metaal was moes elke dag blink – die skoene, die Sam Browne belt met die pistoolsak, die wapen op die pet – alles. Vir die gereelde “kit inspections” was daar nog baie meer : die kamaste, die leerplaatjie aan die spore, die leerhouer van die “billy can”, en wat nog meer. Vir parades was daar nog so ‘n geelkoperpen wat bo-op die kurkhelm ingeskroef het in die plek van die gewone kakieproppie. Maar die berede manne het darem pragtig gelyk op parade op die blink polisieperde met die wit tou om die nek. Ons het sommer so geswel van die trots.
In 1936 breek daar toe longsiekte uit in die Kaokoveld, noord van
die “rooi lyn”. Buite die rooi lyn is daar geen normale polisiëring
gedoen nie, en die Ovahimba en Ovatjimba (stamme van die Ovaherero)
het nog hier op hulle tradisionele wyse gewoon, tot groot mate vry
van die Westerse invloed. En nie ver verwyder van die Steentydperk
nie – sommige sou glo sommer gou ‘n klipsplinter afslaan om ‘n dier
mee af te slag. Hulle beeskuddes was hulle rykdom en die
stapelvoedsel was omaere – suur kalbasmelk. Toe daar sprake
van inenting teen die longsiekte was het hierdie beesboere eers
geweier. Die polisie moes toe toesig gaan hou oor die entery. Daar
was wel begaanbare paaie in die Kaokoveld maar nou ja, berede
polisie moes mos op perde ry, of hoe? ‘n Geselskap berede polisie,
waaronder my pa, is dus aangewys om die inentingspan by te staan.
Manne en perde is per trein na Outjo – vanaf Kranzberg naby Usakos
was dit nog met die ou smalspoortreintjie.
Die oorlog het sy effek op almal gehad. Daar. was skielik ‘n ongemaklikheid tussen voorheen goeie Duitssprekende vriende. Wit meel en rys was onverkrygbaar. (My ma moes strydig met regulasies ‘n bietjie meel sif om vir my pa witbrood te bak, want hy het hom vas verbeel dat bruinbrood hom sooibrand gee – ‘n versinsel wat hy gelukkig later laat vaar het.) Posseëls het piepklein geword, kastig om papier te spaar. Na ‘n fliek is “God save the king” gespeel, en bewaar jou as jy nie regop bly staan het totdat dit klaar is nie – die soldate in die fliek sou op hardhandige wyse probeer om jou tot hulle insig te bekeer. Maar ‘n mens word mos aan alles gewoond, en die dinge soos skool toe gaan het maar aangegaan.
Duitse burgers en ander wat nie die oorlogspoging gesteun het nie is geïnterneer in die kamp “Klein Danzig”, ‘n spottende verwysing na die “Freie Stadt Danzig” (nou Gdansk). Baie ander moes daagliks by die polisiekantoor rapporteer. So ‘n bietjie humor het behoue gebly, soos Herr G. Weck, wat hom altyd kliphard met ‘n saluut aangekondig het as “G. Weck!” – dit klink presies soos “geh’ weg!” – gaan weg! Die eienaar van die huis wat ons gehuur het, mnr. Maass, wou die huis self bewoon, en ons moes weer trek. Gelukkig kon ons toe ‘n polisiehuis agter die Altersheim kry. Vrede is gesluit terwyl ons in hierdie huis gebly het. Dit was maar piepklein, en Neil en Johan het hulle intrek in die motorhuis geneem – wat hulle geniet het! Hulle het hier hul skoolopleiding klaargemaak – Neil het sy matrikulasie geslaag, en Johan sou dit ‘n paar jaar later op Upington doen. Werk was bitter skaars, want vakante poste in die Staatsdiens, die Poskantoor en die Spoorweë was gereserveer vir terugkerende soldate. Neil kon naderhand ‘n tydelike pos as klerk by die Staatsdiens kry teen 75c per dag, en Johan het as roomtoetser by die romery gewerk. Ons oom Frank Lötter (ek weet nie wat die verwantskap was nie, maar die Lötters was soos naby familie) was ‘n nek in die Standard Bank en nadat Johan sy Matriek gemaak het kon hy vir hulle albei poste in die bank kry. Ek het in hierdie huis my laerskoolopleiding klaargemaak en is Hoërskool toe (daar was maar een) vir standerd sewe. Skooldae was lekker, en ons het nog speletjies gespeel omdat TV nog nie bestaan het nie – kennetjie, bok-bok, albaster, tolgooi.. Ek onthou nog die talle uittelrympies soos “iena, diena, daina, dou, skotle, fiena, faina, fou, ienk, pienk, blek, poeding, stienk!”. Windhoek was toe nog maar ‘n klein dorpie, en daar het koedoes gewei waar Skuldbult later gebou is. Ek kan nog onthou toe die heel eerste verkeerslig opgerig is op die hoek van Kaiser- en Peter Müllerstrate, en ook die apokriewe? storie wat vertel is dat ‘n Ovambo[4] kort daarna gevang is wat deur die rooi lig gery het en amper ‘n lelike ongeluk veroorsaak het. In die hof was sy pleidooi toe dat hy nie eintlik geweet het hoe die ding werk nie. Hy het maar gesien dat, as die lig groen is, dan ry die witmense en hy dag toe …
Daar was geen verbeterings op die deel van Alt-Heusis wat my pa gehuur het nie. Hy het in ‘n tent gebly by ‘n plek waar daar voorheen ‘n sementwal in ‘n riviertjie gebou was en die ‘dam’ reeds heeltemal met sand toegespoel was. Ek en my ma en ‘n skoolmaatjie, Llewellyn Cooke, het toe een kort vakansie daar gaan deurbring. Vir ons kinders was dit een heerlike avontuur. Onderkant die sementwal was daar lekker swempoele, en in die spoelsand kon mens maar net ‘n baie vlak “gorra” grawe om heerlike skoon drinkwater te kry. Dit was ‘n jaar toe daar ‘n kwaai plaag van koringkrieke was, en ons het alle soorte ingewikkelde lokvalle in die sand gegrawe en gekompeteer om te sien wie se val die meeste koringkrieke oornag kon vang. Nare kannibale, die koringkrieke, en ‘n beseerde een het korte mette van sy makkers ontvang. As jy op een getrap het sou hy lustig aan sy eie binnegoed sit en vreet. Soos iemand gesê het: “Al waarop ‘n koringkriek reageer is vrektrap”. Elke dag het ons ‘n paar kilometer geloop na oom Hansie Visser op Heusis om ‘n emmertjie melk te gaan haal, en kon dan soveel van die warm afgeroomde melk drink soos ons wou – ek gril nou nog by die gedagte daaraan! Ongelukkig was daar by soveel oop water ook hordes muskiete, en jy kon soggens die bloedspikkels op jou kussingsloop sien soos hule jou getakel het. My pa was ‘n kroniese malarialyer en het weer ‘n aanval gekry. Ons moes toe ons vakansie kortknip en ‘n buurman, mnr Esterhuizen van die plaas Goneib, het ons teruggeneem Windhoek toe. As voorsorg moes ons toe almal weer kina-pille drink. Ek het geleer om die bitter ding voor op die tippie van jou tong te sit en met ‘n vinnige rolbeweging van die tong agter in jou keelgat te laat beland, maar bewaar jou as hy met ‘n ander deel van jou tong of mond in aanraking kom. Geen soetigheid kon daardie bitter smaak wegneem nie.
Ek op 5
maande voor ons huis in Windhoek. Die koppie op die
Om met die twee blou perde Windkoek toe te ry moes my pa teen ligdag wegtrek om so teen drie-uur daar te kom. Ek het by geleentheid saamgery Karanab toe, verby Aukeigas, met ‘n stop om die perde te laat blaas op elke lang hoogte, en ‘n wyle aftuig om te drink by Baumgartsbrunn. In Windhoek het my broers dan die perde na die skouterrein daar naby geneem waar daar stalle en krale te kry was en hulle gevoer kon word. Die kar kon natuurlik nie te swaar gelaai word nie, en ons het andersins maar van Plaatjes se melklorrie gebruik gemaak om daar te kom. Die plase sou in hierdie dae toegeken word en my pa het vir verskeie plase aansoek gedoen – Osterode by Hofmeyr, Karanab en ander plase in die Khomas Hochland. Hy het verskeie kere voor die Landraad verskyn om sy saak te stel, maar die boodskap wat hy telkens gekry het was maar ontmoedigend : die teruggekeerde soldate sou voorkeur kry. Ons het geweet dat baie van hierdie soldate nooit nader aan aktiewe diens was as by Robert’s Heights (later Voortrekkerhoogte) nie. Die feit dat my pa in die vorige oorlog op aktiewe diens was en sy land daarna 30 jaar lank gedien het, soms onder lewensgevaar, het blykbaar vir niks getel nie. Tog moes iemand op die Landraad vir hom voorspraak gemaak het, want toe die lys van toegekende plase verskyn was plaas nr.259 op die Omatako Ranch noord van Okahandja aan hom toegeken. Hy het nie die omgewing geken nie en ook nie daarvoor aansoek gedoen nie. ‘n Ou polisievriend was bereid om ons teen betaling van sy koste met sy motor te neem om die plek te besigtig, en dit was maar ‘n teleurstelling want dit was baie droog en die plek was erg oorbewei. Maar nou ja, al was dit hoe sleg sou ons dit neem want na uitgifte van die plase sou graslisensies ook haas onbekombaar wees. Gelukkig was die eerste indruk verkeerd en was dit in der waarheid ‘n uitstekende plaas. Die Omatako Ranch was ‘n reusagtige stuk grond wat eers deur die firma Imperial Cold Storage benut was. Die hoofkwartier van ICS was op die plaas, maar sou uitgesluit word met 1000 ha grond wat later opgemeet sou word. Dit sou my pa laat met 6000 ha, wat groot genoeg was vir ‘n doeltreffende boerdery-eenheid in daardie omgewing. Die plase in hierdie blok het nie name gehad nie, en my ouers het besluit op “Corenna” – ‘n sameflansing van “Corrie” en “Henna”. Tot vandag toe is die plaas bekend as Corenna nr.259. By die ou hoofkwatier sou ons ‘n paar kamers kon benut. My pa se bestuurderslisensie. Dis 'n heruitgawe, want die eerste lisensies het geen foto bevat nie.
'n Beursie wat my ma vir hom laat maak het vir sy 62ste verjaardag.
In die winter van 1947, met my eerste vakansie tuis, sou ons vir die eerste keer ‘n bees slag. Ons is met kar en perde na die boorgat toe en die gus vers is geskiet en geslag. Die twee blou perde is gespan om ‘n bietjie te kan wei, en ons het heeldag gewerk dat dit kraak om biltong te sny en wors te maak. Teen laat namiddag toe ons wou inspan om terug te gaan was die perde skoonveld weg met spankouse en al. Die gras was lank en die spore kon nie gevolg word nie. Uiteindelik moes ons maar die vleis in die pompkamer toesluit en begin voetslaan in die donker – 8 km terug in die winterkoue. My ma het maar swaar gekry, maar ek het dit regtig ontgeld want ek het toe soolvratte onder albei voete gehad en moes maar so op die buitekante van my voete loop. Ou Swartland, ‘n Damara, moes vinnig vooruit loop om hulp op die Ranch te probeer kry. Ons het seker al so 5km afgelê toe hy terugkom met twee donkies en komberse wat die mense op die Ranch gestuur het. My ma wou dit nie op ‘n donkie waag nie, maar ek was baie dankbaar om die laaste ent te kan ry. Die perde moes ‘n paar harde woorde aanhoor toe hulle eindelik die volgende dag gevind is en die vleis huistoe kon bring.
Nadat Corenna heel omhein was en die middelste kampdraad weer opgerig was is ‘n verdere kalwerkamp afgespan. Ons kon nou die koeie van die veld af melk – party was so taai van speen dat dit brute krag gekos het om ‘n koppie of wat melk te kry. Dit was ‘n werk van 7 dae per week, en die kalwers het maar nie goed gegroei op 2 spene nie, hoewel my pa goed opgelet het dat die kalwers nie te kort skiet nie, veral waar die koei lekker los was om te melk. Op sommige plase het die kalwers duidelik sleg gely aan “separatoritis”. Maar die room was ‘n gereelde maandelikse inkomste om lopende uitgawes te betaal. Reëntyd was kalftyd, en dan was daar baie oop water. Die koeie het dus met hulle kalwers in die veld gebly, en elke dag moes daar te perd gery word om hulle te soek en in te bring. Onthou, die kampe was feitlik 3000 ha groot en dig bebos! Die boorgat was naby die suidgrens van Corenna, en nog ‘n suiping was noodsaaklik sodat die vee die noordelike deel ook kon benut. My pa was ‘n waterwyser en het met sy mikstokkie die ‘aar’ van die Ranch af gevolg en goeie water is raakgeboor. (As amperse geoloog was ek skepties teenoor waterwysery, maar het tog self gesien met watter geweld die mikstokkie in my pa se hande draai – partymaal so erg dat die bas van die stokkie afgevryf word. Van die drie boorgate wat hy op Corenna aangewys het was hy tweekeer in die kol. Die ander een moes opgegee word omdat die ou jomper-boor in ‘n dolerietplaat beland het wat nie deurdring kon word nie. My pa het toe so 50 tree verder ‘n plek gewys wat wel sterk water gelewer het.) My pa met die oorblyfsels van die oorspronklike ou perdekar in die agtergrond.
Na proefnemings met Korthoring-bulle (Johan het gesê dis ‘n dubbeldoelras, vleis en wol) het ons uiteindelik net Afrikanerbulle gebruik wat die beste aangepas het by die hitte, droogtes en bosluise. Weens probleme om melkers te bekom is die melkery later laat vaar, tot die kalwers se vreugde. Ons kinders het elkeen sy eie veestapeltjie gehad en vir verjaardae en so was ‘n verskalf ‘n groot geskenk. Neil en Johan was nie uitgeknip vir die bankwese nie, en het elk in sy eie rigting gewoel en gewerskaf om uiteindelik selfstandig te kan boer. Die regering het die Karosblok agter die rooilyn by Kamanjab in plase opgemeet en uitgegee, en Neil was gelukkig om ‘n plaas te kry wat hy Sonnegroet genoem het. Johan kon later op eie stoom die plaas Memory aan die Omuramba Omatako aanskaf. My pa met Neil en Johan.
Dit was vir my verstommend hoe goed my pa nog die pad tussen Outjo en Kamanjab onthou het wat hy 22 jaar tevore te perd afgelê het – as ek hom vertel dat ek by ‘n sekere plaas laat suip het of oornag het, dan kon hy haarfyn beduie hoe die pad by die opstal inloop, waar die krale lê, en so aan. Hierdie trek het ons kudde gered, want die beeste wat op Corenna agtergebly het kon ook oorlewe danksy die verminderde weidingsdruk. Dit het in die somer weer goed gereên, en die beeste kon weer huistoe kom – hierdie keer gelukkig per vragmotor. Maar nou het ‘n ander ramp ons getref : bek- en klouseer! Hierdie nare virus-siekte van herkouers het ‘n baie lae mortaliteit, maar ‘n baie kwaai ekonomiese effek. Waar dit voorkom word onmiddellik streng kwarantynmaatreëls toegepas, en al het die siekte nooit eers naby Corenna gekom nie kon ons nie ‘n enkele dier van die plaas verwyder nie – dus, zero inkomste. Die siekte het in die Sandveld, in die ooste uitgebreek, en heroïese maar ondoeltreffende pogings is aangewend om dit tot die oostekant van die grootpad na die noorde te beperk. ‘n Kordon is beman met leeglopers uit die stede van die Republiek – twee per tent so elke 2 km, met 4 arbeiders. Hulle moes sorg dat daar elke nag vure gemaak word so elke 100 meter met die idee dat dit wildsdiere, vernaamlik koedoes wat verdink was as ‘n vername faktor in die verspreiding van die siekte, sou keer om die pad oor te steek. Nou ja, die koedoes het eenkeer skade in ons vrugteboord gedoen en ek kry toe die raad om stormlampe in die bome op te hang. Dit het hulle een nag weggehou, en daarna het hulle al om die lanterns, waar hulle mooi kon sien, die persketakke kaalgestroop. Die vure was dus absoluut ondoeltreffend vir die beoogde doel en nog ‘n gevaar vir brande en vir motoriste daarby. Op betaaldag het die polisie wat toesig moes hou ‘n voltydse werk gehad om die manne uit die kroeë en terug by hul kampe te kry. Geld is toe bewillig vir materiaal om ‘n wildwerende heining van 2½ m hoog te bou, en die boere het met hul werkers ingespring en die heining in ‘n japtrap opgerig. Die wildwerende heining word opgerig.
Die Administrasie het toe ‘n voorstel van die boere aanvaar om die draad te patrolleer en te onderhou teen baie laer koste as wat die leeglopers hulle uit die sak gejaag het. Ek en ons buurman, Otto Brase, sou dus om die beurt ‘n kamp vir 14 dae beman. Ronde tente vir ons en ons werkers is voorsien, en ons het nog ‘n sinkafdakkie daarby opgerig. Die geld wat ons so verdien het was ‘n baie groot hulp, maar het beteken dat my pa elke twee weke sonder my hulp en sonder 4 van die werkers moes klaarkom as ons op die kordon was. Uiteindelik is die epidemie eers gestuit nadat genoeg entstof bekom is en massa-immunisasie gedoen kon word. Ek en Otto Brase se kamp op die bek- en klouseer kordon. Dis Otto se seuntjie wat by my staan.
Dit is nou al 41 jaar gelede, en ek stap al aan na die ouderdom waarop hy oorlede is, maar ek mis hom nog – tot so ‘n mate dat ek trane moes wegvee toe ek by die skrywe hiervan sy dood en begrafnis herlewe het. Ek mis die manier waarop hy, sonder om ooit te probeer om snaaks te wees, iets sou sê wat my weke daarna nog sou laat lag as ek daaraan dink. Ek mis die man wat my op sy rug laat ry het en wat my geleer het hoe om ‘n bobaas-kettie te maak. Ek mis die liefdevolle manier waarop hy altyd met my ma omgegaan het. Ek mis hom sommer. Dit is vir my aardig om te dink dat ek en Johan nog die enigste twee mense is wat hom intiem geken het en in wie se gedagtes hy voortlewe. En as ons twee binnekort ook weg sal wees, dan sal sy voetspoor op hierdie aarde ook daarmee heen wees. As hierdie ontoereikende herinneringe kan help om iets van hom te bewaar sal ek baie bly wees
Voetnotas:
The medals Lt Col Greeff is wearing are: Source: http://www.geocities.com/militaf/mil75.htm
Verdere inligting omtrent Cornelius Johannes Greeff:
Vakante Poste
1. Graf Besorger.
'n Lewenslange langtermyn pos bestaan vir
iemand (man, vrou of skolier) wat Greeff grafte wil help bewaar. Die
suksesvolle aansoekster sal die hele wêreld elektronies deurreis op
soek na Greeff grafte, fotos en inligting daarvan.
Rekenaarvaardigheid is nie 'n vereiste nie, want indiens opleiding
is ten alle tye beskikbaar. Die pos bekleedster sal as webmeesteres
optree en alle nuwe grafdata op die Greeff familie webblad laai. Die
suksesvolle aansoekster sal groot baat vind by 'n eie breëband
konneksie.
2.
3. Data Verwerker. 'n Lewenslange langtermyn pos bestaan vir
iemand (man, vrou of skolier) wat graag inligting van Greeff mense
wil help bewaar. Die suksesvolle aansoekster sal die hele wêreld
elektronies deurreis op soek na Greeff inligting.
Rekenaarvaardigheid is nie 'n vereiste nie, want indiens opleiding
is ten alle tye beskikbaar. Die pos bekleedster sal as webmeesteres
optree en nuwe Greeff inligting self op die Greeff familie webblad
laai. Die suksesvolle aansoekster sal groot baat vind by 'n eie
breëband konneksie.
4.
5. Biografie Navorser. 'n Lewenslange langtermyn pos bestaan vir
iemand (wat nie bang is vir 'n rekenaar of die internet nie) wat graag
persoonlike en biografiese inligting van Greeff mense
wil help bewaar. Die suksesvolle aansoekster sal die hele wêreld
elektronies deurreis op soek na Greeff biografië, en sal honderde
briewe aan mense skryf om hulle te nooi en aan te moedig om by te
dra tot ons reeks artikels "Wie is ek". Vlot tweetaligheid (Engels
en Afrikaans) en goeie skryfvermoë is 'n vereiste.
Rekenaarvaardigheid is ook 'n vereiste, maar spesifieke indiens opleiding
is ten alle tye beskikbaar. Die pos bekleedster sal as webmeesteres
optree en nuwe Greeff inligting self op die Greeff familie webblad
laai, en sal elke maand 'n nuwe webblad by ons Greeff web werf voeg. Die suksesvolle aansoekster sal groot baat vind by 'n eie
breëband konneksie.
Die Greeff kuiernet is 'n epos netwerk waar almal welkom is om genealogie en stamboomsake van die Greeff en verwante families te bespreek. Om by ons Greeff kuiernet aan te sluit, stuur asseblief 'n epos aan GREEFF-L-request@rootsweb.com, met net die enkele woord, subscribe, as onderwerp en as inhoud. Elke maand sal een van die briewe aan die Greeff Kuiernet in ons nuusblad herhaal word. Hier is 'n brief van die south-africa@rootsweb.com kuiernet. Dit maak 'n baie kort, kragtige stelling. From:
"Goldstraw" <goldies@westvic.com.au> Ek glo nie dat ek al ooit gehoor het dat enige stamboom navorser ooit gesê het dat hy meer as genoeg by sy ouers en grootouers uitgevra het nie. Die spyt wat Chris uitspreek is iets wat ons almal in gemeen het. Dit wat hy sê: "I should have asked more questions when my grandfather was alive." is iets wat keer op keer gesê word, deur een mens na die ander. Dit is die ware doel agter ons reeks artikels "Wie is ek". Daardie reeks artikels streef daarna om elkeen in die Greeff familie aan te spoor om VANDAG by die ou mense te kuier, en om hulle verhale nou, dadelik, op skrif te stel. Moenie wag todat jy ook spyt is nie. ************************************************ The next letter is also fairly common in its general thrust, and it solicited a reply that was of value to several other family members too.
Die Greeff kuiernet se briewe kan almal hier
gelees word:
Andre
Greeff het, so te sê amper, van die dood af teruggekeer. Hy skryf
nou weer aan my, en sy brief lui so: (My pa is 'n dokter op die dorp waar Andre vakansie gehou het; Bettiesbaai.) Andre is nie alleen nie, want ek kry ook nuus van 'n ander tannie in die familie (wat anoniem wil bly) wat onlangs hospitaal toe is met borskanker, en wat laas maand daarvoor onder die mes was. Sy sterk nou tuis aan, en vorder goed. Chemoterapie en sulke dinge lê in haar onmiddelike toekoms voor. Julle is altwee is in ons gedagtes en in ons gebede.
Greeff Genealogie
Ons nuwe reeks artikels, onder
die vaandel "Wie is ek" vorder baie goed. Ons vra dat die res van
die familie ook asseblief vir ons kort "Wie is ek" stories stuur
sodat iets van die mense vir wie julle lief is vir die nageslag
behoue sal bly. Vir verdere inligting oor hoe om 'n "Wie is ek"
storie te skryf, sien: Die nuutste Greeff navorsingsprojek, wat navorsing doen oor Greeff Plase, het sommer baie lekker weggetrek. Johan Greeff het uitgery na Lichtenburg plaas, die geboorteplaas van Hendrik Adriaan Greeff, en besonder hoë gehalte fotos van die plaas geneem. Bydraes tot beide projekte na Greeff@Greeff.info asseblief!
Januarie se navorsingsbydraes: My apologie en dank aan daardie mense wat gedurende Januarie gehelp het, maar wie se name ek per abuis nie op die lys het nie. Afgesien van die mense wat aan die stamboom bygedra het is daar ook 'n span mense wat tot die Januarie nuusblad bygedra het deur fotos van brondokumente in Word formaat oor te tik. In hierdie verband is ons dank verskuldig aan:
Bladsy 1 - Patricia Finlay Sonder julle - geen nuusblad!
Greeff Researchers
5. Lee Greeff gaan steeds voort met die leeueaandeel in die grootste projek wat die familie ooit onderneem het. Sy werk ure, dae en weke, om elke enkele Greeff boedel in die Pretoria Argiewe vir die nageslag te fotografeer. Sy het reeds in die omgewing van 'n duisend fotos van Greeff argief dokumente geneem, en daar lê nog duisende fotos voor haar. Daar is nie woorde om haar te bedank vir wat sy vir die hele Greeff stam doen nie. Geslagte sonder tal van ons nageslag sal haar werk benut en waardeer. Lee het hierdie week ook aangesluit by die Greeff Plaas Projek en sal saam met Natanja en Francois daaraan werk. Lee sal Transvaalse Plaas navorsing behartig, Natanja die Kaapse Plase, en Francois sal die hulle werk met bydraes van die res van die Greeff stam kombineer en boekstaaf.
8. Alta le Roux behartig die Oudtshoorn Greeff Projek. Sy is 'n kommersiële genealoog, en woon in Oudtshoorn. Sy doen, onder andere, navorsing oor die Greeff stam in en om Oudtshoorn. Sy het reeds die Greeff inskrywings in die Oudtshoorn Doopregister vir ons gestuur en is tans besig om ou Greeff koerantartikels te soek. Deel van die Oudtshoorn Projek is dat Alta by al die Greeff mense wat tans in Oudtshoorn woon besoek af lê sodat sy hulle stambome op rekord kan kry, en sodat sy fotos kan neem van Greeff fotos en dokumente in die besit van Greeff mense in Oudtshoorn.
Most common surnames in Alisan's tree are: BROWN (58), WHITTAKER (55), GREEFF (34), CHRISTIESON (33), GOVE (30), DANIELL (24), COX (20), REYNOLDS (17), BENSON (15), APPERLEY (13), LLOYD (12), WHITAKER (12), WAREING (11), CARTER (11), WALLACE (11), POWELL (10), FROST (9), PRETORIUS (9), TAVENDALE (7), ULYATE (7), VAN NIEKERK (7), MITCHELL (6), KOEN (6), HEPBURN (5).
10. Lucas Rinken makes a very powerful contribution to Greeff genealogy. Lucas has added more people to the Greeff family tree than any other person - without exception. Lucas has more Greeff marriages in his e-SAGI database than any other researcher that I know of. In fact, he has more Greeff marriages on record than our Greeff Familiy Tree has! Lucas' speciality is to link large family trees to each other, to form one big family of all the major South African family trees. Lucas studies the complex intermarriages that combine the major families of South Africa. He has compiled a family tree of all the descendants of Mattias Greeff, in both the male and female lines, that has more than 7000 people in it. In other words, Lucas has a record of more than 7000 people (including spouses), connected in one tree, who carry the genes of Matthias Greeff . Lucas is one of very few people whose research is gender free. His work has become a project of national importance and he heads a team of volunteers who help him with his project, which is known as e-SAGI (electronic South African Genealogical Index). The entire e-SAGI database can be bought very cheaply, to provide funds for the West Gauteng Branch of the GSSA. Send your order to Dennis Pretorius at krugersdorp@pixie.co.za. The cost is R120.
Francois' own research currently focuses on the Greeff Death Notice Project. The project seeks to copy each and every Greeff death notice in the South African National Archives. The information in these documents is then typed into a computer and uploaded onto the Greeff web site. The results of this project are not readily visible to people, but search engines, like Google, do see the data that is entered. Consequently people all over the world can link to their branch of the Greeff family tree at the click of a mouse - very often without even realising that the source of the information they see is a Death Notice. Lee Greeff (see above) is the prime researcher in this project, and she spends many days in the Pretoria Archives, photographing Greeff estate files. Eight other people have contributed to the Cape Town section of the Greeff Death Notice Project. They are:
Who am I
The house in Second Avenue, Walmer, the scene for many of my earlier childhood memories, is now home to an estate agency in colours bright blue and white. When my Ouma Babs and Oupa Hannes lived there it was white with glaringly bright orange trimmings: ridges, roof and gutters all in a shade of orange that matched (not purposefully, I hope) the orange stripe in the old South African flag. Must have had something to do with the era… at least I hope so…With hindsight it was rather garish… Nevertheless, it was perfect as viewed through the eyes of a child. It was a happy colour for what was at that point a happy house – one that teemed with life every December as little children, aunts and uncles who all descended from what was then the Transvaal. Later, when Ouma and Oupa themselves moved to the Transvaal for the sake of Oupa’s health (he had water on the lungs…or that is what my child ears picked up), my little family moved into the orange-trimmed house - and the trimmings later, after my dad’s death, took on a dark shade of green at the hands of my hippie mum. Oupa Hannes, my dad’s father, was a keen gardener. That, Halls sweeties that burned my mouth, along with baby tamatoes –bright red offerings from his vegetable garden- are about all I remember about him. I still love baby tamatoes. There were lots of little orange flowers in the garden, which complimented the colour scheme of the house. Ouma loved arranging flowers. I associate her with purpley blue “Krismis” roses and Oupa with orange flowers of all shapes and sizes. Danie Greeff and Natanja on the beach.
I know. It is supposed to be terribly, cringe-worthily kitch and (especially as the daughter of two Art students) I should not be admitting this, but I liked it. I still sort of do. Somehow it holds something dear for me…something nostalgic, something magic…like Cinderella’s glass slipper left behind, all forlorn and displaced, but ready to be found. There was also the Tretchikoff of the rose in the glass of water, dewdrops and all. My sister, Bianca, has a copy of the last-mentioned painting on the wall of her artsy-fartsy student flat. Her copy is quite old and badly watermarked – salvaged from a second-hand junk shop box. It creates quite a different effect in these surroundings. Bianca always seems to be able to see the potential where no-one else does, when everyone else is ready to discard. Work of art by Bianca Greeff, then 5 years old.
Jean-Pierre later drove off with my dad’s red Honda motorbike. It was found again a few months later in Durban. He was apparently just borrowing it. It was the motorbike on which my dad used to drop me off at Sunday school and on which he also brought home Tess (nestled in a khaki rucksack on his back), a Collie dog like Lassie - my first pet. No-one had ever felt as safe or proud on the back of a motorbike as I did back then on my way to Sunday school. Daniel Dante Greeff, b. 27 Nov 1987 (below, right)
I remember helping Ouma dust before the rest of the cousins descended on the PE home in overwhelming (at least to a quiet, shy little girl) loud voices and laughter. Again I felt special for my part in helping to prepare the house before all the other little cousins arrived. Actually some of them were not so little anymore…the older cousins were already exhibiting the characteristic Greeff height and beginning to have to dodge doorways. I didn’t inherit the Greeff height. My mum was of the De Villiers clan. They were short people, so I ended up being somewhat on the short side, yet still a whole head taller than my mum. My dad had long skinny, skinny legs. He sometimes reminded me of a “Daddy Long Legs” spider. I like Daddy Long Legs spiders. I like that they’re harmless and not creepy and don’t tend to fall from the roof when you least expect it- like those ugly hairy ones do. Alas, the women in my immediate family did not receive the Greeff long skinny spiderleg genes. Dad and I at Lake Farm
One of my clearest memories of my dad is the little single skip he sometimes gave with those Daddy Long Legs legs…I really don’t know if a skip like that can be inherited genetically, yet somehow at one point - before he became “cool”- my brother, Dante, had an identical skip - even though my dad had died when he was only just-just 3 and he never really knew that skip of his dad’s… Natanja at the rondavel.
Ouma told how she once came into the rondavel as my dad was busy studying. She noticed he was holding his thumbs and index finger together in a rather odd fashion and asked him about it. Turned out he had caught a flea and was waiting for a break in his studies – an opportune time to set the little pest free in the garden… That was my Daddy Long Legs. Wouldn’t hurt a flea. Or a spider for that matter. When chaos broke forth as the result of a spider or snake (on the farm) he never failed to be the hero- in the eyes of the screaming ladies and, I’m sure, in those of the horrible “offending” creature. He would calmly take a rolled-up newspaper or a bucket and a stick- as the situation required- and guide/escort it to a more comfortable, safe place for all concerned. Dad, Mom, Bianca, Natanja, Dante.
On one such journey my dad broke my heart: I was about five years old and still sucking my “dummy”. My parents had tried in vain to get me to stop this bad habit. I still have a bad habit of putting pens and anything plastic in my mouth. Pens come off the worse for wear…and I am often quite ink-stained by the end of the day. On this particular journey my dad kept badgering me in a playful manner to “Come on…throw the dummy out the window…” Of course I refused point blank. But he persisted - on and on- “Jy’s mos ‘n groot meisie…Jy’t nie daai ou ding nodig nie”. Natanja Mia Greeff (below,right) on her graduation day. Lessons learned!
Scotty Smith
Metrowich wrote a book about a legendary outlaw who once lived in
South Africa, George St. Leger Gordon Lennox, commonly known as
Scotty Smith. Scotty was a lovable rogue whose exploits were mostly
at the cost and to the embarrassment of the government of the day.
Stories about Scotty circulated because he was clever and lived by
outwitting other people. He was audacious, cunning and brave.
Francois Petrus Greeff, Durban, circa 1920. It is interesting to see how the story about Scotty reflects on his friend, Francois Petrus Greeff. These four pages are all there are:
If you, like me, are now enticed into wanting to read the whole book, then order a copy through your local library. I have read the whole book and I enjoyed it very much. There is much information about Scotty Smith to be found through Google. Francois Greeff If you know of any book that mentions Greeff people, please let us know about it. Just email Greeff@Greeff.info.
Who
am I
Below: Natanja Mia Greeff, b. 13 May 1980
22 years ago I was living the privileged but lonely existence of an only child, so I asked God for a little sister and before I knew it there she was – she was pretty useless – all she did was threaten to take my place in my mom’s heart. But, like all good things, time and patience proved that it was worth the wait and sacrifices. For, although she cannot keep a room tidy, is sometimes a little forgetful, occasionally speaks without thinking, she is one of the most beautifully noble, pure and free-spirited people I have ever met and I’m sure a lot of you will agree that she has an amazing amount of love and joy to give, which she often gives without even meaning to, and has as much creativity and spontaneity Bianca (top) and Natanja on a train.
I was going to include some embarrassing examples from Bianca’s life that sum her up…like how, aged 5, she used to go to school without panties and flash the little boys when going down the slide...and they’d whisper in her ear “Bianca, you’re not wearing any panties” But I wont tell you about that … So, Bianca, pure and noble one, I’d like to toast to you and thank you for all the joy and love and support and care and thoughtfulness and little acts of kindness and all the hugs and tears and laughs and songs and unique perspectives. I look forward to seeing you grow more and more beautiful every day. As you officially enter adulthood today, I wanted to say,(sing) “I hope you daaaance” but that would be cheesy and we all know how B feels about cheese, so instead I’m going to say, BB, I hope you never stop ….boogeying! I look forward to our old age and whiskey in our coffee and boogeying in our rocking chairs on the stoep.
Most people have a permanent "signature", as it is called, at the end of their emails. It is a default setting that attaches your name, telephone number and address to the end of every email you send out. Have you considered adding your family web site to the end of your emails? Just copy and paste a line:
Greeff Family Web Site:
www.Greeff.info Be proud of your family!
|
|
If any
photo did not open, right click in the white square, |
|
To add your family to the Greeff
Family Tree |
Toe die Eerste
Wêreldoorlog in 1914 begin het was dit op ‘n tydstip toe dit
geldelik nie goed gegaan het met die familie nie, veral vanweë die
ineenstorting van pryse vir volstruisvere. Corrie en sy jonger broer
Michael het dit as ‘n uitkoms gesien om aan te sluit by die
Unie-magte om die destydse Duits-Suidwes-Afrika te verower. Hulle is
nogal aangemoedig om hulle eie ryperde te verskaf, en dit was die
laaste sien van my pa se spoghings, want op Upington het die
offisiere natuurlik die beste perde vir hulself gekies.
Cornelius Johannes (Corrie)
Greeff, 19??.
Quintus Brand en Pierre van Rhyneveld (regs) voor die
wêreldberoemde "Silver Queen". (Fotobron:
Oor hoe my pa en
ma ontmoet het, is ek eweveel in die duister. My ma was Hendrina
Johanna VILJOEN (Henna), ‘n onderwyseres, en haar familie was in
Keimoes gevestig. Ek is die enigste kind uit my pa se tweede huwelik
en ek het self geen nasate nie. My ouers is getroud op 20 Julie 1931
en het hulle gevestig in ‘n huis wat my pa in Windhoek laat bou het,
in Feldstraße, agter die ou “Engelse” hospitaal (wat lankal nie meer
bestaan nie). Die straat se naam is nou die Reverend Michael Scott
rylaan, en die Windhoek Oog-Kliniek staan nou op die perseel waar
ons huis was. Neil en Johan het nou weer ‘n vaste huis gehad, en op
24 Januarie 1933 is ek gebore om die gesin te voltooi.
My pa is ook
nie weer verplaas nie, en het sy laaste diensjare in die polisie in
Windhoek voltooi. Dis interessant om te weet dat my pa die huis laat
bou het gereed om aan die spoelriool te koppel, maar die retikulasie
daarvoor het nie bestaan nie Ons moes dus by hierdie huis , en
trouens ook by ons latere woonplekke in Windhoek, van die
emmerstelsel gebruik maak. Die kragsentrale het direkte stroom
versprei, en die polisieman op nagdiens moes om 2-uur die oggend die
straatligte afskakel by ‘n skakelaar aan ‘n lamppaal naby die
aanklagkantoor. Kort voor die uitbreek van die Tweede Wëreldoorlog
is daar oorgeskakel na wisselstroom, en my ma se ou regop ‘Pilot’
radio kon toe nie meer werk nie. Geld vir ‘n nuwe was daar nie, maar
my ma se jongste broer Ebbie Viljoen (ook ‘n polisieman) was
gestasioneer op die dorpie Seymour in die Oos-Kaap waar daar ook nog
direkte stroom kraglewering was. Sy radio was ‘n “AC/DC” model – so
kon ons toe net met hom ruil. My pa kon in die polisiemag nie verder
vorder as sersant nie, omdat hy maar min formele skoolopleiding
gehad het. Dit het hom nie gehinder om alle administratiewe werk
vlot te doen nie (met behulp van die “Civil Service Letter Writer”)
en teen ‘n hengse spoed met twee vingers te tik op die ou groot
regop tikmasjiene nie! Hy moes nou skofte werk (van 08:00 tot
16:00, van 16:00 tot 12:00 en van 12:00 tot 08:00), en ek onthou nog
hoedat alles bedags stil moes gaan as my pa nagskof gewerk het en
bedags moes slaap.
As kind het ek nooit ten volle besef hoe skraps ‘n sersant se
salaris was om ‘n gesin van vyf te onderhou nie. My pa het eers in
1948, lank na sy aftrede, sy eerste motor kon koop – ‘n Chev bakkie
teen R1080. Ons moes maar voetslaan na waar ons ook al moes wees. So
het my pa winter en somer, reën of sonskyn, dag of nag, die ongeveer
3km na die aanklagkantoor geloop en weer terug. Een keer per maand
het ek en my ma dieselfde afstand afgelê na die “Police Dry Goods
Canteen” om kruideniersware vir die maand te koop en dit dan met ou
mnr.Dobson se huurmotor huistoe te neem. Daardie huurmotorrit was
vir my een van die hoogtepunte van die maand. Sy het gewoonlik ook
‘n pakkie “boiled sweets” gekoop, wat dan teen die koers van twee
per dag na middagete aan ons gerantsoeneer is. Ons het egter aan
niks gebrek gely nie en ons kinders het ons teenoor geen mens in die
wëreld minderwaardig gevoel nie. Al moes my ma te voet in die
stofstrate loop, was sy altyd uitgevat as sy dorp toe gaan :
snyerspakkie, handskoene, sykouse met reguit nate, hoed met sluier
en ‘n bont sambreeltjie teen die bloedige son. Op ‘n keer het ek my
pa gevra of ons ryk is, en sy antwoord was ; ‘Ja, want ons het alles
wat ons nodig het.’.
Daarvandaan is hulle te
perd – eers na Kamanjab, ongeveer 170 km verder. Ek weet nie hoe ver
dit met hulle roete was na Swartbooisdrif aan die Kunenerivier waar
hulle gaan draai het nie, maar dis seker nog baie verder. Die rooi
lyn het toe nog kort anderkant Kamanjab begin, en daarvandaan was
hulle in leeuwêreld. ‘n Dag se tog was dus nie baie ver nie, want
daar moes vroeg al by ‘n geskikte kampplek gestop word sodat die
perde nog kon wei, kamp opgeslaan word en doringtakke gekap word vir
die perdekraal. By een kamp is daar werklik ‘n leeumannetjie geskiet.
Sy naels en tande is aan die manne uitgedeel as aandenkings, en ek
onthou nog hoe ek my verwonder het aan die grootte van die paar wat
my pa gekry het. Die inenting het suksesvol en sonder probleme
afgeloop en hulle is toe weer op dieselfde pad terug. In 1938 moes
die polisie weer oor die longsiekte-inentings gaan toesig hou, maar
die keer het daar seker ‘n lig vir die hoë bevel opgegaan en is die
tog per vragmotor onderneem! In ongeveer hiierdie tyd is daar geheel
en al met die perde weggedoen, en het die mag verander van die
Suidwes-Afrikaanse Polisie na die Suid-Afrikaanse Polisie.
Corrie se
Die bassenk het naderhand vol geword van die windpomp se stadige
straaltjie en as noodvoorraad gedien. Reg agter die huisie was ‘n
hoë kop waar die bobbejane graag geslaap het. Hulle het nie veel
agting vir die mense gehad nie en het tot op die draadheining om die
huisie kom sit en die drade plat gery, want my pa het geen geweer
gehad nie. Later het die polisie ou .303 “Territorials” waarvan die
kolf voor afgesaag was om dit soos ‘n sportgeweer te laat lyk
verkoop teen R20 stuk. Ammunisie was 75c vir 100 rondes, nog in ‘n
lapbandolier met tien sakkies waarin daar twee “quick loading clips”
met 5 patrone elk was. Die bobbejane het toe gou meer respek gekry,
en jy kon hoor hoe swets hulle in die kop as daar net met ‘n sweep
geklap word. Daar was baie koedoes, maar kon net moeilik gejag word
omdat dit so bergagtig was. As my pa een platgetrek het moes hy eers
‘n donkie gaan haal. Die bok is dan geslag en uitmekaar gesny, en
die vleis so in die vel gepak en op die donkie gelaai om huistoe te
neem. 
Op die plaas was daar ‘n standhoudende boorgat en ‘n pomphuis.
Nadat ons die eerste keer daar was het iemand met ‘n vragmotor gekom
en twee balke van die pomphuis uitgesaag en verwyder. Die bassenk se
fondasie het gelek en die sinkplate was teen die fondament afgekap
en verwyder. Daar was geen enjin, pype of kragkop nie. Daar was geen
grensdrade nie, net ‘n kampdraad van ICS wat van die hoofkwartier na
die boorgat geloop het. As nagevolg van die oorlog was boorgatenjins,
pype, stange, staaldraad en dies meer feitlik onverkrygbaar en baie
duur. Gelukkig kon die skape eers naby die hoofkwartier gehou word
en daar suiping kry. Neil en Johan was al selfstandig, en my ma sou
ook nou permanent op Corenna gaan woon. Ek het pas my Junior
Sertifikaat geslaag (dit was toe nog ‘n eksterne eksamen van die
Universiteit van Suid-Afrika) en sou my laaste twee skooljare op
koshuis aan die Paarl Boys’ High voltooi saam met talle ander
Suidwesters, en net twee keer per jaar per trein huistoe kon gaan.
Daarna is ek na Stellenbosch om in geologie en wiskunde te studeer,
maar soos Langenhoven se aap het ek eerder geleer dobbel en drink en
rook en maar ‘n drop-out geword wat toe uiteindelik my pa op die
plaas gaan bystaan het. Dit beteken dat my pa die eerste moeilike
jare geen hulp gehad het met die opbou van die plaas nie.
Dit was van die begin af duidelik dat die Omatako beeswêreld was en
nie skaapwêreld nie. My pa het dus begin om ‘n beeskudde op te bou
en te verbeter met Braunschweiger Rotvieh bulle, ‘n Duitse
dubbeldoelras waarin hy sin gehad het. Karakoelvelletjies het vir
eers nog maar die belangrikste deel van sy inkomste gelewer. Die
woonplek wat ons op die Ranch (soos die ou hoofkwartier van ICS
algemeen bekend was) was maar baie beknop, maar my pa se prioriteit
was om eers die koopprys van die plaas te betaal voordat ‘n huis
gebou kon word. Baie jare na sy dood het ek die plaas Irene in
Somerset-Oos besoek waar hy gebore is, en die eienaar Stoffel Greeff
sê toe dat my pa en sy broers vir niks op die aarde bang was nie,
buiten miskien vir ‘n trek of om op ‘n koue klip te sit! Ek kan nog
‘n derde ding daarby voeg, en dit is skuld. Met groot gesukkel het
hy daarin geslaag om ‘n klomp 75mm pype van ongelyke lengtes vir die
boorgat te kry, met ‘n Armstrong Siddely dieselenjin. Die kraak in
die bassenk se fondasie is diep uitgekap en met ‘n sterk mengsel van
sement en sout gelap. Die sinkmure is vervang en vasgesit, en die
boorgat was weer diensbaar. Omdat staaldraad nog onverkrygbaar was,
is die een bestaande kampdraad afgebreek en op die grens opgerig –
dubbele werk, want dit moes later maar weer vervang word.
Terwyl ek met die draadspannery besig was kom
een van die kordonlopers by my en vra wat nou eintlik die nut van
die heining sou wees. Ek verduidelik toe so goed ek kon, waarop hy
sê dat dit moeite verniet is, want hy sien elke dag die virusse
onder die draad deur loop – en hy beduie dis sulke swart goggas so
groot soos ‘n toktokkie. 
Die bek- en klouseer terugslag het my diep oor my eie toekoms laat
dink. My ouers was al bejaard en sou moes dink om nader te bweeg aan
mediese sorg. Die plaas is bemaak aan ons drie broers, en die een
wat op Corenna wou boer sou die ander twee se dele moes uitkoop. Ek
kon geen manier sien om dit te behartig nie, en as eerste stap het
ek by die S.W.A. Administrasie begin werk en naweke die dringendste
op die plaas gaan doen en my verlof gebruik om groter werke soos
draadspan te doen. Neil het ook nie kans gesien om Corenna oor te
neem nie, maar Johan sou dit wel kon doen as hy Memory verkoop. Toe
dit so gereël was het my ouers ‘n lekker aftreehuisie op Okahandja
gekoop. Vir die eerste keer in baie jare sou hulle weer die gerief
van elektriese ligte en toestelle hê, en daar was baie vriende vir
geselskap. Ek vermoed dat my pa die ou lewe op die plaas baie gemis
het, toe hy nog elke dag saamgegaan het as ek buite moes werk, met
sy sitkierie in die hand as hy moeg was vir rondstaan; maar dat die
tweede aftrede ook vir hom aangenaam was. Hy het nog ‘n paar skape
op Corenna gehad en kon nog altyd sy lekker vet vleisies geniet. Sy
oë was nie meer goed genoeg om kar te bestuur nie, maar sy swart
drywer Stefanus het hom met die bakkie plaas toe gevat as dit nodig
was. As my pa gesê het dat hulle die volgende oggend vroeg moes ry
en Stefanus vra “Hoe vroeg?” dan was die frustrerende antwoord “Daar
is net een vroeg, en dis VROEG”. In 1966 kon my ouers nog my troue
in Windhoek bywoon, en kort daarna het ek ‘n betrekking by die
Munisipaliteit van Lüderitzbucht aanvaar. Die jaar daarna het my pa
‘n beroerte-aanval gekry wat sy geheue erg aangetas het maar
gelukkig nie sy beweging of spraak nie. Hy het weer baie van die
verlore geheue herwin, maar op 30 Maart 1967 het hy ‘n tweede en
fatale aanval gehad. ‘n Man wat in sy lewe gesien het dat vervoer
vorder vanaf ossewaens tot maanreise (hoewel ek dink dat hy nooit
die storie van ‘n maanlanding werklik geglo het nie) en dat wapens
verander van buskruit tot kernbomme was daarmee heen. Hy is in die
kerkhof op Okahandja begrawe, en na die begrafnisdiens het sy drie
seuns baadjies uitgetrek, die grawe gevat en hul laaste werkie vir
hom verrig. In 1974 het my ma by hom in die graf aangesluit.
1. Jan Greeff, oftewel 
2. Andre Servaas Greeff
researches his branch of the Greeff family tree, which is the 
3. Lucia Wels deals with
Greeff photographic portraits. She is examining whether her schedule
will allow her to upload well over 500 photos to the Greeff web site and
link each photo to the personal records of the people in the
pictures. Lucia does not deal with photos of documents, which is an
altogether different field. If you want to know how to add your own
photos to the people in your branch of the Greeff family tree,
please send an email to Greeff@Greeff.info.
4. Natanja Greeff
currently deals with the Greeff Facebook Project, which involves
hundreds of Greeff people on Facebook, and the Facebook Group,
GREEFF FAMILY TREE. As Natanja's knowledge of the family grew, her
interest in Greeff research became stronger. Consequently she
decided to embark on a joint project with Francois Greeff and Lee
Greeff in Pretoria, to
research
Greeff Farms and how the Greeff family formed new branches at the
various farms on which Greeff people settled. Farms occupy a unique
place in South African genealogy because no other country, or
population, has ever been so strongly rural as the Afrikaner farming
generations. What makes the Afrikaner farm stock doubly interesting
is that they had a very strong sense of community and were bound
together by close family ties and by their church, which kept
accurate records of births and marriages of the farming community.
6. Jaco Greeff (
7. Louis Echbert Greeff
9. Alisan
Greeff, born Whittaker, researches her ancestors and the
ancestors of her husband, 
11. Francois Greeff binds the
work of hundreds of people together in one big web site:
At some point my dad was faced with needing to provide for a family
which had now multiplied (I like to credit my young prayer requests
for a brother and sister for these additions to the family). So, he
ended up following in his father’s footsteps and began working for
the South African Railway (later, Spoornet). In fact he worked on a
PC there (still not sure doing what), but that sounded very boring
to my young mind, so I told the kids at school that he was a ticket
collector on the trains! Working for the SAR meant free train trips
once a year. 
Francois Petrus Greeff and Scotty were destined to be friends
because they were men of the same stamp. Today still, anyone who
knew Francois will describe him as a rogue and an adventurer, a
diamond smuggler and a sharp, unscrupulous businessman. Francois' brother, Willie Greeff, told me that when they were
young men their father took the whole family to the diamond diggings
at Lichtenburg. That was around 1925, when Francois was 27 years
old. Francois was not only a digger, but also worked for a polony factory. He
drove about the countryside in the company's truck, loaded with polony, and
sold polony to every shop he came to. Then he got into a dispute
about money with his employers - money which they refused to pay
him. So he got into their truck full of polony, drove off, and
neither he, nor the truck, nor the polony, were ever seen again!
Although her full names, Bianca Patricia, mean pure,
or white, and noblewoman,
and can be interpreted as somewhat Old South Africa - there is
nothing but a loving spirit in this lady and the less literal
meanings of her are way more on the mark!